بختیاری - هلوسعد

بسمه تعالی

در ارتباط با نژاد بختیاری صدها نظریه وجود دارد و اکثریت نویسندگان ومحققین و اساتید معتبر ایرانی چون دکتـــــر ایرج افــــشار واخیرا"  سخنرانی دکتر ابطحـــی ؛ دکتر علیزاده در دانشگاه شهــر کرد همچنان رای بر عیلامی بودن بختیاری ها دارند وعنصــر عیلامی در بختیاری مشهود است . ( 25 / 7 /87)

مــــع الوصف نظرات متفاوت از ریشه نژادی بختیاری ها سابق قدمت شش هزار ساله حیات در زاگرس دربختیاری حکایت دارد وهمگی بیانگر عیلامی بودن آنهاست که بعد از ورود آریایی ها با نژاد آریایی مــــمزوج شده ونــژاد عیلامی آریایی را بــوجود آورده است اما نظــریه مـــــوثق ومعتبر ومحکمی که بتواند خـــــلاف ان را ثابت کند بیان نــــشده است وصــــرفا اکثریت جهانگردان خارجی مــــخصوصا" انگلیسیها با نقل وقول ویا ابــــراز دانستنیها ویافته های شخصی خـــود اظهار ونظر نموده ودر هیچکدام از مـــــراجع صالح تاریخی اصالت نظرات آنان مورد تایید نیز قـــرار نگرفته است . که خود جای بحث وبرسی دارد از جمله هــوتم شیند لر ؛ لایارد ؛ لـــرد کرزن (( نویسنده تبهکار انگلیسی عــــلیرغم جسارت به این قوم توسط احــــــدی از همین نویسندگان در نشریه ندا بصورت کسترده ای علیه قوم بختیاری منتشر شد . وبختیاری یک حقیقت زنـده ایست که راز های آن گه گاه در دل خاک شکافته می شود .)) 000همگی در خلال جریانات کشف نفت  وعایدات ان در بختیاری بودند وناگزیرا" بدنبال بهانه های برای نفاق و تحـریف و وتغییر وتحقییر بختیاری وتاریخ آن بـــودند واهـــم دلایل انتزاع محالات بختیاری از حیث اتحاد وهمبستگی آنان قلمـــداد می گردید .

و اما اگر در بین تمام نظرات وروایات تامل وقضاوت نمائیم نظرات وتجارب باستان شناسان از ویژگیهای ممتازی برخوردار است که می تواند بعنوان یک سند در ارتباط با پیشینه یک قوم ملاک عمل قرار بگیرد ومشهورترین باستان شناس جهان ؛ پرفســور رمان گریشمن فرانســوی کاشف اسکلتهای نخستین انسانهای غارنشین در تنگه پبده در منطقه نزدیک شوشتــر از محالات بختیاری در کتاب حکومتگران بختیاری تبین شده است (( مردم اولیه کوهستانهای بختیاری وخوزستان عیلامی اند )) همچنانکه باستان شناسان دیگری چون والــتر هیس ؛ جرج کامــرون ؛ پـــیر آمینه ؛ لو یــــمر ؛ ومـــورخان بزرگی چون ارانسکـــی نویسنده مــــقدمه فقه اللغه ایرانی ؛ پـــرفســـــور تکـــسن استاد دانشگاه هاروارد ؛ ریپــلی ؛ خانم بــیشوب ؛ ؛ ســر هنـــری راولینــــسون ؛ پرفــــسور میــــنورسکی ؛ هـــــــردوت پدر تاریخ جهان ؛ خالص ترین وبازماندگان اقوام اولیه ایرانیان را بختیاری ها می دانند . فارغ ازتمام نظرات ومکتومات ذهنی وحقایق روشن ومنجز بیان نظرات وشواهــد از عادات , حالات ؛ وســـواد ؛ گـــویش ؛ مردم بختیاری گـــواه صــ«ادقی برای دفاع از هـــویت قومی آنان است .

نظریات مختلف در ارتباط با ایرانی الاصل بودن قوم بختیاری و نظرات مرتبط با منطقه وزبان 000 ؛وگذشته بختیاری 3ـ هردوت پدر تاریخ جـــــــهان نیز بختیاری ها را از نزاد ایـــــرانی الاصل که از روزگاران کهن ؛ هـــــمواره ساکن باختر بوده اند ونام خود را از آن مکان گرفته اند ؛ وباخــتر را محلی بین عراق عرب ؛ همدان وپارس می دانند واین هـــــــمان منطقه ای است ؛که امــروز جایگاه ایل بختیاری است وبی گمان نام آن نــخست ((باختری ))

بوده ؛ که به مرور زمان به بـــــــختیاری تبدیل یافته و در ســده های نخـــستــین اسلامی ؛ بختــیاری شــده است

(به نقل از نـشریه ایرانگردی وجهانگردی سابق نویسنده ایرج افشار)

4ـ به نقل از کتــاب کـــزنفون در رســاله ایران باستان بقلم مــــــشیر الدوله (( استـــعمال کلمه باختر ( پادشاه اســـور که با باخـــتر می جنگید) در این جا باعـــث حـــــیرت است بعضی تصور کرده اند که باختر کزنفون ولایتی بوده که در قــــرون بـــــعد بختیاری ها اشغال کرده اند 

5 ـ طرح مطالعات جامعه شناسی عشایری ؛ سازمان برنامه بودجه ,( ص2؛1)

 الف) در روزگاز باستان سرزمین فعلی بختیاری به (( عیلام یا عیلــم)) (مســـکن لــر بزرگ ) ولرستان به ((کـــشو)) (مسکن لر کوچک) معروف بوده است در 30 فرن قبل از هجرت اهالی این دو منطقه متحــد شــــــده به کلده وبابل حمله وانجا را متصرف شــده وچنــــدین قــرن بر آنجا حکــومت می کنند . در 20 قرن ق .هـ ایرانیان از مـــــشرق رسـتیده دو کشــور ((عیلام وکـــــشو)) را متصرف می شـوند . سرزمین عیلام بعدا" به انشان و یا انزان معروف شــد . یونانیان به عیلام اوجا یا حــوجا وبه سر زمینشان اوجــــــیا نام دادند . این وازه ها بعدا" معرب شــده بصورت خــوز وخوزستان در آمدند .

 ب) هــوتم شینــدلــر می گوید : اوجا همان بختیاری می باشــد ((گوتی ها)) که طایفه ای از ساکنان قدیم زاگرس بوده اند ؛ در همسایگی ((لولوبی ها )) که ساکنان بلنــدیهای زاگــرس بــوده اند قرار داشــته اند .

ج )دیتـــر امان عقــیده دارد گـــــوتی ها فا تـــحین بابل بـــوده اند ؛ وبا نـــظر شـــندلر

که اهالی(( علـــیم وکـــشو )) را تســــــخیر کنندگان بابل بـــوده اند ؛ وبا نـــظر شیـــندلر که اهالی ((علـــیم وکـــشو )) را تســـخیر کنندگان بابل می دانـــد قابل تامل است.

در 1220 ق . هـ انشان یا انزان مســـکن حالیه بختــــیاری ها به دست ((پاسیس ))

پســر هخامـــش فتـــح شــد وبعد از او کورش فرمانروای این منطــقه می شــود .در دوره داریوش شوش پایتخت می شــود وراه های بســیاری در دامــنه زاگــرس احداث و محــیط امن وامان می شــود . این راه ها در زمان ســــاسانیان توســـــعه بیشـــتری یافـــــته وبرخــی از ایــلراه های فـــــصلی بــــختیاری یادگــار زمان ساسانیان است.

6ـ طرح مطالعات جامعه شناسی عشایری ؛ سازمان برنامه بودجه(ص 3 )

 الف ) بــعد از ورود اعــراب به ایــــــران ؛ به علت کــوهستانی بــودن منطــقه بختــیاری وشرایط اقلـــیمی ؛ اعــراب چندان موفق به ورود در منطقه نشــدن ؛ در تاریخ ایــران کمبــریج جلــد چهارم می خوانیم ؛ که اهالی ایزج (ایـــــذه) وعشایر کوهستانی ان حــدود ؛ ابوموسی اشعــــــــری وســپاه او را به ســـتو آوردند..

ب ) در سال 300 هـ . ق ولایتی که شمالش کرمانشــا ه وجـــنوبش خوزستان وفارس بــود به دو قســمت لــر بزرگ (بختیاری ) ولــر کوچک (لــر ســتان) بین دو برادر به نامهای (( بــدر وابو منصــور )) تقســیم می شـــود . در قرن پنــجم هـ . ق اتابکان فضــلویه اعقاب این دو برادر را خــــــلع کردند . طی سالهای 338 تا 372 هــ . ش عضــدالدوله دیلـــمی تشــکیلات محــلی طــوایف بختــیاری را دوباره متحــد الشکل ساخت.

7 ـ نشــریه عشایر مرکــزی ایران . ص 103) صــفی نزاد هم با استــــناد به تاریخ گــزیده وشزفنامه بدلیسی به این نـــکته اشاره می کنــد

(( بختیاری ها از حملات عناصــر عــرب وتـــرک در طول دوران آشــوب آســوده بودنـــد ؛ شاید این امــر از آنجا ناشی شــده که در تشکیــلات ســیاسی ـ اجتماعی بختیاری ها همیـــشه یک ســپاه نظامی آمـــــــاده از جوانان تیــر انداز وجنگــنده ؛ نگهبان مـــرز ها ی جغرافیایی و اجــتماعی طوایف خــود بــوده اند .

نکــته تاریخی موضوع حکایت پیوستن طوایف از اقــــــا نقاط ؛ حکایـــــت دارد ,

وتــصریح ننموده که چه طوایفی از کجا و چگونه به حمایت هزار اسب مهاجرت نموده وحتی در منطقه لر نشین حکایت بر حمایت طوایف ذکــر شــده دارد. در( قســـمت نکات تاریخی بختیاری ) بصورت مفصل توضیح خواهم داد .

کلمات کلیدی :