مقدمه :
زمان تنها منبعی است که به تمام انسانها به شکل مساوی داده می شود ، اما استفاده از آن سرنوشت زندگی شخصی و حرفه ای همه ی انسان ها دقیقا به نحوه ی استفاده از این منبع بی نظیر متاثر می شود .
"موفقیت در مدیریت زمان وابسته به تشخیص کارهای مهم است". .
و مدیریت زمان یکی از مهمترین مهارتهایی که نقش کلیدی در موفقیت دارد . خیلــی از مردم نسبت به روزهای بدون بهره وری (بی حاصل) خود بی تفاوت هستند در حالی که همگی مایل هستیم کارهای بسیاری را در یک روز انجام دهیم، ولی معلوم نیست کارهایمان چقدر ارزش داشته و بر چه اساسی اولویت بندی شده اند و چقدر وقت باید صرف آنها کنیم. مثلاً گاه برای گرفتن یک جواب یا ارسال یک نامه یا درخواست کالا از انبار، بیش از اهمیت موضوع موردنظر به پیگیــری، تعارفات و حاشیه پردازی مشغول می شویم. همچنین در بسیاری از جلسات مسایل جنبی نظیر سیاست، تجارت، خانواده، اوضاع اجتماعی، اخبار سازمانی، و... بیشتر از موضوع یا دستور جلسه موردبررسی و تبادل نظر قرار می گیرند.
مقوله مدیریت زمان سالهاست که ذهن افراد و صاحب نظران رشته های مختلف را به خود مشغول کرده و تاکنون دوره های آموزشی و سمینارهای بسیاری در این ارتباط برگزار شده است. اما آیا واقعاً توانسته ایم بر زمان احاطه پیدا کرده و آن را در کنترل خود داشته باشیم. به یک تعبیر مدیریت زمان درواقع همان مدیریت بر خویشتن است و جالب است بدانید مهارتهایی که ما برای اداره کردن دیگران نیازمندیم، همان مهارتهایی است که برای اداره کردن خود نیازمندیم مانند توانایی ومهارت در برنامه ریزی، تفویض اختیار، سازماندهی، رهبری و کنترل .
برای آنکه بر زمان دراختیار، احاطه داشته و بتوانیم آن را مدیریت کنیم باید هدف گذاری مناسبی داشته باشیم. یعنی اینکه برای هر روز کاری خود اهدافی را ترسیم کنیم. ازسوی دیگر برای هدف گذاری موارد ذیل را درنظــر بگیریم: هدف باید روشن، قابل اندازه گیری، واقع بینانه، قابل دسترسی و محدوده زمانی معینی داشته باشد.خوب حالا به نظر می رسد که دریچه ای دیگر به روی ما باز شده تا نسبت به زمان (وقت) طور دیگری نگاه کنیم و با به کارگیری مجموعه موارد مطرح شده بتوانیم از زمان حداکثر استفاده و بهره را ببریم، چرا که زمان منتظر ما نمی ماند.
روش های کنترل زمان :
1- از هزینه کردن برای صرفه جویی در وقت دریغ نکنید، زیرا بسیاری از کارها را می توانید به کسانی بسپارید که کار را سریع تر و بهتر از شما انجام می دهند.
2- به مدیریت زمان به عنوان مجموعه ای از مهارت و ابزارها نگاه کنید که از آنها برای ساختن یک سازمان کارآمد می توان استفاده نمود.
3- هر قدر در انجام امور ساده، منظم تر و مقرراتی تر باشید، می توانید در انجام امور مهم، طبیعی تر و آزادانه تر عمل نمائید.
4- دانش خود را مستمراً ارتقاء دهید تا به عنوان فردی شایسته، دیگران را هدایت کنیدو از خود پنداشت مثبت داشته باشید و تصور کنید که همه اطرافیانتان به شما به عنوان یک نمونه عالی "مدیریت زمان" نگاه می کنند.
5- خودتان را به صورت یک متخصص در زمینه مدیریت زمان مجسم کنید. خود را به عنوان فردی منظم، کارآمد و مؤثر تصور کنید و آن قدربه این تجسم از خود ادامه دهید تا تحقق یابد.وطوری مدیریت کنید که گویی به تمام جنبه های "مدیریت زمان" مسلط هستید.
6- برای این که در کسب عادت های "مدیریت زمان" پیشرفت کنید از شخص دیگری که فوق العاده منظم و مرتب است تقلید نمائید. برای پرورش عادت های مثبت در زمینه "مدیریت زمان"، با قدرت دست به کار شوید و تا زمانی که عادت مورد نظر کاملاً در شما شکل نگرفته است حتی از اشتباهات کوچک خود نیز چشم پوشی نکنید.
7- مدیریت زمان، شما را نه تنها سخت کوش تر می کند، بلکه با استفاده از آن هوشیارتر نیز عمل می نمایید. مدیریت زمان به شما انرژی می بخشد و شور و شوق و رویکرد ذهنی مثبت در شما ایجاد می نماید.
8- از دهه نود به بعد، "زمان" از لحاظ اقتصادی هم ارزش پول تلقی می شود از این رو همواره در پی راهکار هایی باشید که زمان انجام کارها را کاهش دهد. مدام در جستجوی راه های بهتر، سریع تر و مؤثرتر برای رسیدن به نتایج مورد نظر خود در کوتاهترین زمان باشید. مدام در پی یافتن راه هایی باشید که عملکرد شما را کاملاً متحول کند، به صورتی که فعالیت هایتان با اهداف بلند مدت هماهنگی بیشتری پیدا کند.
9- تردید و دودلی یکی از عوامل مهم اتلاف وقت است. به یاد داشته باشید در 80 درصد کارها باید در همان هنگامی که ایده به ذهن تان می رسد، درمورد اجرا یا عدم اجرای آن قاطعانه تصمیم گیری کنید.
10-خود را ملزم کنید که وقت شناس باشید از این رو، هرگز دیگران را منتظر نگذارید.
11 -دستیابی به موفقیت در زندگی منوط به اجرای اصل " حذف و انتخاب " است ، انتخاب بین اعمال با ارزش و فعالیتهای بی ارزش . طبق قانون 20/80 سعی کنید از 20% زمان خود برای انجام 80% کارهایتان استفاده کنید.
12-راهزنان وقت را بشناسیم .
.راهزنان وقت عبارتنداز:
1- صحبتهای کم اهمیت
2- مطالعه مطالب کم اهمیت و غیرضروری
3- تلفنهای غیر ضروری
4- نداشتن انضباط کاری
5- سستی و بی ارادگی در تصمیم گیری
6- ناتوانی " نه " گفتن به خواسته های نابجا
7- نداشتن تمرکز حواس
8- عادت امروز و فردا کردن
9- امور شخصی وگرفتاریهای خانوادگی
10- عدم برنامه ریزی مناسب
11- نداشتن کارکنان و همکاران شایسته و کارآمد؛
12-تحمل یا قبول بیش ازحد کار وعدم تفویض اختیار به دیگران
عللی که معمولا مدیران تفویض اختیار نمی کنند:
1 - کارکنان هنوز کار بسیاری برای انجام دادن دارند و واگذاری و تفویض اختیار بیشتر به آنها معقولانه نیست.
2 - کارکنان توان انجام دادن برخی کارها را ندارند، لذا نمی توان اختیاری به آنها تفویض کرد.
3 - کارکنان نمی خواهند به آنها تفویض اختیار شود.
4 - فرد مناسبی نیست که کارها و اختیارات به او واگذار شود.
5 - قدرت وجسارت لازم در تفویض اختیار وجود ندارد.
6 - مدیران ترجیح می دهند برای حفظ شأن و شخصیت خود از تفویض اختیار پرهیز کنند.
7 - ممکن است تفویض اختیار نشانگر ضعف مدیر در سازمان تلقی شود.
8-احساس میکند کسی درآینده جای او را خواهد گرفت .
مدیریت موفق زمان:
1- برای برنامه ریزی ، زمان بگذارید
2- اهداف رامشخص ساخته و مکتوب کنید
3- اولویتها رامشخص کنید
4- تهیه برنامه زمانی انجام کارهای اولویت دار
5- بر اهداف تاکید کنید نه بر فعالیتها
6- هر روز حداقل یک هدف عمده را برای خود قائل شده و بکوشید تا آن را محقق سازید
7- هر روز وقت خود راچنان زمان بندی کنید که ابتدا مهمترین کارها راانجام دهید
8- اطمینان حاصل کنید که اولین ساعت روز کاری شما سودمند باشد
9- هرگاه شروع به انجام کاری کردید سعی کنید بدون وقفه آن را به پایان رسانید
10- ما بین فعالیتها برای خود وقت استراحت نیز در نظر بگیرید
11- به خود و اولویت بندی که انجام داده اید اعتماد داشته باشید
12- به هیچ فردی اجازه ندهید وقت شمارا تلف کرده و برای خود مصروف کند و بیاموزید درصورت لزوم با صراحت" نه" بگویید
13- از تمام لحظات زندگی خود به نحو احسن استفاده کرده و در انتظار رویدادهای خوشایند در زندگی باشید
14- میز خودراهمیشه مرتب نگه دارید.
15- ازوقتی که برای جلسات می گذارید بیشترین استفاده راببرید .
16- درصورت بروز مشکل از افراد توانمند راهنمائی بگیرید .
ذخیره کردن اوقات آرامش :
بالاتر اززمان :بسیاری ازمدیران ، کارواقعیشان را بعد از پایان ساعت اداری انجام مید هند ودر طی روز به دلیل مشغله فراوان فرصت کافی برای انجام این قبیل کارها را نمی یابند .همکاران ، ارباب رجوع ها ، ملاقاتهای ناخواسته ، اختلاف عقاید ، تلفنها ، جلسات وغیره همگی بر شلوغی کارمدیران می افزاید .
درباز : هرچند ممکن است سیاست ((درباز به روی همه )) مورد پسند خیلی ها باشد اما مدیری که اجازه می دهد تا زمان کارش ومخصوصا 3 ساعت اولیه کار توسط عوامل فوق مورد هجوم قرار گیرد با دست خود خودش را دچار عدم کارائی می کند.وقتی که تمرکز مدیری مرتب بهم بخورد مخصوصا درساعات اولیه صبح مدتی طول می کشد تا فرد دوباره با راندمان قبلی کارش را ادامه بدهد وخود این وقفه ها باعث اتلاف زمان می شود .درواقع مدیر میتواند با برنامه ریزی صحیح جهت مراجعات اوقات آرامش خودرا ذخیره نماید.
نکات مهم :
1- مدیریت زمان مهارتی است که می توان آن را با انضباط و تمرین فرا گرفت.
2- مدیریت زمان شما را قادر می سازد که جریان وقایع را تحت کنترل بگیرید .
3-از کمبود وقت گله نکنید شما تمام وقتی را که وجود دارد دراختیار دارید.
4-بهره وری بالا نتیجه بالا بردن کارایی وقت است . به این ترتیب که فقط مهمترین کارها را انجام دهید .
5-ارزش هر چیزی را می توان با مقدار وقتی که حاضرید صرف آن کنید، اندازه گیری کرد .
6-بدترین نوع هدر دادن وقت این است که کارهایی را که اصلا نیازی به انجام دادنشان نیست به بهترین نحو ممکن انجام دهیم.
7-مدیریت زمان وسیله ای است که می تواند شما را از جایی که هستید به جایی که می خواهید باشید برساند .
8-یادگیری مداوم حداقل شرط لازم برای موفقیت در هر زمینه ای است که در آن فعالیت می کنید . هر روز چیز جدیدی بیاموزید.
9-هر فعالیت یا عدم فعالیتی مستلزم انتخابی است بین آنچه بیشتر اهمیت دارد و آنچه کمتر اهمیت دارد .
10-20% وقتی که صرف برنامه ریزی برای یک پروژه می کنید به اندازه 80% وقتی که صرف انجام تمام پروژه می کنید ارزش دارد
.11-برای فعالیت های خود اولویت و ممنوعیت تعیین کنید . چه فعالیت هایی را باید رها کنید تا بتوانید برای کارهایی که حقیقتا مهم هستند. جای بیشتری باز کنید.
12-قانون حد توانایی می گوید : همیشه برای انجام ضروری ترین کارها وقت کافی وجود دارد .
13-برای اولویت بندی کارها باید نتایج هر کدام از آنها را در دراز مدت در نظر گرفت.
14-با وقت خود مثل پول رفتار کنید . چطور می توانید وقتتان را به بهترین نحو صرف کنید تا بیشترین رضایت حاصل شود .
15-آرامش ذهنی را بالاترین هدف خود قرار دهید و وقت و زندگی خود را حول محور آن تنظیم کنید .
16-وقتی که با خانواده هستید ، صددرصد وقت خود را جسما و روحا در اختیار آنها قرار دهید .
17-در خانه کمیت وقت و در کار کیفیت وقت است که به حساب می آید آنها را با هم مخلوط نکنید .
18-یکی از بهترین راه های استفاده از وقت این است که قابلیتهای خود را در زمینه هایی که نتایج کلیدی را برای شما به بار می آوردافزایش دهید.
19-استعداد و توانایی های منحصر به فرد شما کدام است ؟ چطور می توانید آنها را به حد اکثر برسانید
20-همه چیز به حساب می آید . هر کاری که انجام دهید یا به شما کمک می کند یا آسیب میرساند ، هیچ چیز خنثی نیست .
21-در شغل شما چه عواملی برای پیشرفت حیاتی هستند ؟ در انجام چه کاری باید حتما عالی باشید تا بتوانید به موفقیت دست یابید ؟
22-نقاط قوت و ضعف شما در چه زمینه ای است ؟ یک نقطه ضعف کافی است تا شما را از پیشرفت باز دارد .
23-روشن نبودن قضایا علت اصلی اتلاف وقت است . مدام از خودتان بپرسید : می خواهم چه کاری انجام بدهم ؟ و چطور می خواهم این کار را انجام بدهم ؟
24-کلمه نه می تواند در صرفه جویی در وقت کمک بزرگی به شما بکند . به هر چیزی که بهترین و عالی ترین استفاده از وقتتان نیست نه بگویید .